Het bombardement door Duitse stukaâs, dat plaats vond op 10 mei 1940 op het centrum van Bilzen, was indrukwekkend. De materiĂ«le schade, die veroorzaakt werd door dit bombardement, was enorm, maar vooral de menselijke tol ervan in enkele huizen op de Markt van Bilzen was nog het zwaarst. Op die dag werden 15 mensen gedood.
Er werd een gefilmde impressie gemaakt van de dramatische gebeurtenissen die op deze dag plaatsvonden. In het verlengde daarvan wordt aandacht besteed aan de tragedie van de familie van dokter Caby, waarbij de jonge moeder en haar pasgeboren kind de dood vonden.
Op 23 augustus 1943 werd een Engels vliegtuig (een Halifax) met 8 inzittenden (6 Canadezen en 2 Engelsen) neergehaald door het Duitse leger boven Hasselt; het maakte een noodlanding op het grondgebied van Hees, aan de rand van de dorpskern.
Het vliegtuig stond in brand en kwam tot stilstand in de hoogstamboomgaard van het gezin Nelissen. Daar ontplofte het toestel en bracht serieuze schade aan het huis van het gezin.
Het verhaal van deze crash en de impact die dit heeft gehad op de hele dorpsgemeenschap is het centrale thema van deze reportage.
In deze rapportage worden enkele dramatische gebeurtenissen, zoals die zich aan het eind van WO II in meerdere kleine gemeenschappen in Limburg hebben afgespeeld, belicht.
Een ervan is bij de familie Moors. In augustus 1944 werd Michel Moors vermoord op 300 m van zijn woning.
De andere is Jozef Hensen die als 17-jarige jongen opgepakt werd en gedeporteerd naar Duitsland waar hij later overleed in het concentratiekamp Dora.
De derde is Pierre Jeurissen die gefusilleerd werd in Breendonk. In de brief die hij aan zijn vrouw schreef, de dag voordat hij gefusilleerd werd, zijn wij getuige van dit menselijk drama.
In deze rapportage wordt aandacht besteed aan een bommenwerper van de RAF, die neergestort is in het Munsterbos. Van het onderzochte neergestorte toestel zijn de 3 bemanningsleden omgekomen (en liggen begraven op de begraafplaats in Munsterbilzen.)
Niet alleen het menselijk drama van deze vliegtuigcrash wordt benaderd, maar er wordt ook aandacht besteed aan het netwerk van loopgraven in het Munsterbos.
Mathieu Vanherle was actief in het Geheim Leger en was daar verantwoordelijk voor de ravitaillering van de Engelse piloten die naar Engeland terug wilden. Gedurende verschillende jaren leefde hij ondergedoken.
In maart 1944 werd hij gevangengenomen en op transport gezet naar Duitsland. Mathieu kwam terecht in het kamp Wernigerode. Daar beleefde hij vreselijke tijden. De levensomstandigheden waren erbarmelijk en zeer traumatiserend.
Toch bleef hij een optimistische man die vooruitkeek. Zijn devies was: âik kan wel vergeven, maar niet vergetenâ.
In oktober 1942 werd een bommenwerper (Halifax) van de RAF, die ingezet werd voor de bombardering van Aken neergehaald door luchtafweer boven Amelsdorp (gemeente Waltwilder). Het toestel stortte neer te Rosmeer âAchter de Boelhofâ. Van de 7 bemanningsleden, kwamen er 3 om, 3 werden krijgsgevangen en een van hen kon ontsnappen. De vluchtroute van deze soldaat verliep over Luik, Brussel, Parijs, om tenslotte via Gibraltar Engeland te bereiken.
De reportage is opgebouwd rond de vluchtroute van hem. Zijn ervaringen en zijn vluchtroute vormen er het centrale thema van.
Aan dit project werkten mee
De heemkringen Bilisium (Bilzen), Landrada (Munsterbilzen),â Lin in het groenâ (Martenslinde), Soldaten herdenking (Hees), Heemkundekring Mopertingen en Heemkundekring Rosmeer.
De videoreportages werden gemaakt door Joachim Plusquin, Sagar Bikha (Art Makers) en collegaâs. Het project kreeg financiĂ«le steun van de Stad Bilzen en van Erfgoed Haspengouw.